Kumbh Mela valt moeilijk in één zin uit te leggen; er zijn beelden en verhalen voor nodig om het te begrijpen! Of nog beter: je moet er zelf geweest zijn om het te kunnen vatten. En dan nog ... Ik trok een maand terug naar Allahabad, in het noordoosten van India, voor één van de meest bevreemdende, maar tegelijk ook één van de meest memorabele reizen van mijn leven.
Kumbh is kortweg de grootste samenkomst van pelgrims wereldwijd. In een cyclus van twaalf jaar vindt in vier Indische steden een massabijeenkomst plaats van hindoes en aanverwanten. Voor gelovigen is de Kumbh bijwonen van een erg groot religieus belang en van niet te onderschatten waarde. Het is een gigantische 'beurs' waar goeroes van allerhande hindoeïstische strekkingen hun volgelingen toespreken, waar men het geloof viert (op allerhande en vaak absurde wijzen) en waar men (volgens de astrologische kalender) kopje onder gaat in de Ganges op één van de heilige 'bathing days'. Op die zogenaamde waaddagen staat het in de sterren geschreven dat gelovigen moeten baden in het heilige water van de Ganges; in 'sangam', de samenvloeiing van de Yamuna, de Ganges en een derde, geheime, ondergrondse rivier die in het hindoeïsme een hoge symbolische functie krijgt toebedeeld. Die onderdompeling doet de zonden wegwassen, een rituele reiniging dus. En daar zijn veel hindoes voor te vinden, zo blijkt. Veelal gebeurt die onderdompeling naakt en met het lichaam in de assen van 'heilige mannen' ingewreven. Als je weet dat miljoenen mensen dat tegelijk doen op die zorgvuldig gekozen dagen, dan besef je dat dit een massa-spektakel wordt.
Ik arriveer er ongeveer halfweg de zes weken van het festival. Al sinds begin dit jaar wordt Allahabad overspoeld door gelovigen. Zes weken lang wordt Allahabad het decor voor het grootste festival, de grootste verzameling mensen op aarde: in deze periode zullen zo'n 250 à 300 miljoen hindoes (en een handvol toeristen zoals ik) de stad aandoen in een poging de goden gunstig te stemmen. Ze komen soms van duizenden kilometers ver in een lange voettocht, soms weken onderweg en met ganse families en hun ganse hebben en houden in hun kielzog; om toch maar de gunst van de goden te kunnen afdwingen. Vaak vormen ze groepen 'askarah', ze horen toe aan het zelfde geloof / dezelfde sekte: er zijn de 'naga's' (naaktlopende mannen), de baba's, de holy men, ... En voor die gelegenheid barst Allahabad (normaliter een stad van zo'n 1 miljoen inwoners) om de 12 jaar compleet uit zijn voegen: kampen, zover het oog reikt, worden opgetrokken in de droge rivierbedding (in het voorjaar staat de Ganges nog op een laag pitje), tientallen stalen loopbruggen worden aangelegd om de rivier droog over te steken en tientalen miljoenen geloven overrompelen de stad. De stad wordt zo voor zes weken hét centrum van het hindoeïsme.
En dat alles levert een spektakel op, een fenomeen dat ik nog nergens anders kon waarnemen. Allahabad gonst van de bedrijvigheid, het is een non-stop aan-en afloop van kleurrijke figuren, bijzondere mensen, geuren en kleuren, ... Er is de samenvloeiing zelf, waar wordt gebaad in de rivier. Maar wat enorm indruk maakt, is de logistieke infrastructuur bij een gebeurtenis als deze: over een lengte tot 30 km buiten Allahabad zijn de oevers van de Ganges omgevormd tot camping, tijdelijk het grootste kamp ter wereld.
Ik verblijf tijdens mijn bezoek aan Allahabad in de kampen van The Ultimate Travelling Camp, een pop-up tentenkamp dat is neergezet om buitenlandse bezoeker ten volle van het spektakel te kunnen laten meegenieten. Het is een erg comfortabele manier om de Kumbh te ervaren. Ons kamp ligt centraal en heeft toch de luxe, rust en intimiteit die nodig is. Het is onze uitvalsbasis voor een verkenning van het festival, van het kamp, van zijn bewoners, ...; voor een boottocht op de rivier en zelfs, ja, zelfs, een eigen duik in de Ganges. Tot dat laatste laat ik me uiteindelijk toch meeslepen. In dat alles moeten bezoekers het een aantal dagen zonder vlees doen (ik leer de vegetarische keuken van India best appreciëren) en ook alcohol verdwijnt even van tafel.
Interesse in een rondreis door India of, in de toekomst, het Kumbh Mela-festival? Ik help u graag verder!
Patrick
